Kraina Otwartych Okiennic

Krainę Otwartych Okiennic tworzą trzy unikatowe pod względem architektonicznym wsie: Trześcianka, Soce i Puchły, które są położone w dolinie Narwi. Cechą charakterystyczną domostw Krainy Otwartych Okiennic jest bogata dekoracja snycerska w formie nadokienników i podokienników, okiennic, wiatrownic, narożników, a także dekoracyjnego zdobienia elewacji i szczytów. Ornamentyka ta jest niespotykana w innych regionach Polski i nawiązuje do zdobnictwa stosowanego w rosyjskim budownictwie ludowym.

PROPOZYCJA JEDNODNIOWEJ WYCIECZKI DO KRAINY OTWARTYCH OKIENNIC

Cel wycieczki:

• poznanie nowoczesnych narzędzi, maszyn rolniczych,

• poznanie charakterystycznej drewnianej architektury oraz bogatej dekoracji snycerskiej,

• poznanie nowoczesnego gospodarstwa hodowlanego bydła mlecznego, bydła mięsnego oraz koni,

• zapoznanie się z pracą rzeźbiarza, próba rzeźbienia w drewnie,

• rozwijanie wrażliwości na piękno i pomysłowe wykorzystanie dawnych przedmiotów,

• budzenie przywiązania do miejsca zamieszkania,

• wdrażanie do myślenia w czasie historycznym, dawniej, przed laty.

Poszczególne etapy wycieczki:

1. Zatrzymanie się w Trześciance przy znaku Kraina Otwartych Okiennic

Autorem projektu Kraina Otwartych Okiennic jest min. Pan Mirosław Stepaniuk z Północnopodlaskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.  W skład krainy wchodzą trzy unikatowe pod względem architektury drewnianej wsie położone we wschodniej Polsce niedaleko Puszczy Białowieskiej. Specyfiką zabudowań jest bogata dekoracja snycerska w formie nad- i podokienników, okiennic, wiatrownic, narożnic a także dekoracyjnego oszalowania elewacji i szczytów. Ornamentyka ta  nawiązuje do zdobnictwa stosowanego w rosyjskim budownictwie ludowym.

2. Spacer ulicami Trześcianki, oglądanie zabudowań.

Cały XVI – wieczny układ wsi szeregowej objęty jest ochroną konserwatorską. Do ewidencji wpisano też dziesięć budynków drewnianych, głównie z przełomu XIX i XX wieku (numery 38, 44, 45, 47, 99, 108, 115, 159, 160, 194) i jeden budynek gospodarczy w zagrodzie nr 139.

3. Zwiedzanie cerkwi z XVIII wieku ( 1864 – 1867)

Podczas rozmowy proboszczem uczniowie mogą dowiedzieć się, że w II połowie XIX wieku i na początku XX w. Parafia w Trześciance była znanym i prężnym ośrodkiem szkolnictwa cerkiewnego. W tym okresie działało tu m. in. seminarium przygotowujące nauczycieli do pracy w  szkołach cerkiewno – parafialnych. Do 1915 r. wykształciło kilkuset pedagogów. Obecnie po tej szkole zachowały się jedynie kopiec gruzu i dęby, którymi obsadzony był plac. Na przełomie XIX i XX wieku istniała tu też duża cerkiewna szkoła św. Cyryla i Metodego. Na południe od wsi znajduje cmentarz parafialny ze zbudowaną na początku XX w. kaplicą.

4. Obejrzenie nieczynnej już szkoły.

Obecnie tu znajduje się Dom Opieki Społecznej, który prowadzi proboszcz tej parafii. Można też przeprowadzić wywiad z emerytowaną nauczycielką, panią Heleną Topolańską, która zna dokładnie historię tej miejscowości oraz może wskazać ciekawe miejsca.

5. Przejazd autobusem do wsi Soce (4 km)

Jest to wyjątkowa wieś. Zachowała się tu atmosfera z XIX wieku. Prawie wszystkie domy i zabudowania gospodarcze są drewniane, a wiele z nich ma wyjątkowo piękną ornamentykę. Nietypowe rozplanowanie wsi – bardzo regularna, dwuczęściowa szeregówka z rzeczką Rudnią (dopływ Narwi) płynącą między obydwiema oddalonymi o 300 m częściami osady. Chociaż do rejestru konserwatorskiego wpisane są tylko kapliczka prawosławna z początku XX w. i budynek inwentarski w zagrodzie nr 64 z końca XIX wieku, zdaniem autorów K.O.O. to układ przestrzenny wsi, typy zagród a przede wszystkim architektura większości domostw z charakterystycznymi okiennicami kwalifikuje całą wieś do objęcia  opieką konserwatorska. W Socach można też obejrzeć stadninę koni.

6. Przejazd autobusem do wsi Puchły (3km)

Malowniczo położona wieś w dolinie rzek Narwi i Rudni w odległości 3 km od Trześcianki. Główną atrakcją jest prawosławna cerkiew pod wezwaniem Opieki Matki Bożej, zbudowana w latach 1913 – 1918. Otwarcia cerkwi dla zwiedzania należy uzgadniać telefonicznie z Parafią Prawosławną (tel. 085 681-55-27). Dwa razy do roku, tj. w drugi dzień święta Trójcy Świętej (siódmy poniedziałek po Wielkanocy) oraz 14 października (Pokrowa) odbywają się tu bardzo uroczyste święta parafialne.

We wsi znajduje się zabytkowy dom (nr 18) z początku XX w. oraz grupa pomnikowych drzew (15 dębów i lipy) w pobliżu cerkwi. Uczniowie mogą zwiedzić:

• cerkiew (rozmowa z proboszczem),

• przedwojenny młyn elektryczny,

• drewniany dwór z galerią fotograficzną,

• 15 dębów pomnikowych,

• nowoczesne gospodarstwo hodowli bydła mlecznego.

7. Spożycie II śniadania ( można zorganizować ognisko)

8. Przejazd autobusem do wsi Kaniuki (5 km).

Spotkanie z miejscowym rzeźbiarzem – Panem Naumiukiem.

9. Powrót do szkoły w Narwi na obiad.

W górę...